EUV servicelocatie van ASML in Japan - nieuwe zet in geopolitiek schaakspel

Geschreven door eToro’s marktanalist Jean-Paul van Oudheusden

De presentatie die ASML-CEO Peter Wennink hield op de Investor Day in 2022 leest als een draaiboek voor de ontwikkeling van de semiconductor-industrie wereldwijd. Vandaag is het tijd voor een nieuw EUV-hoofdstuk: Japan.

ASML campus Eindhoven

Japan streeft naar 2 nanometer

Afgelopen week werd bekend dat ASML een servicekantoor gaat openen in Japan om de bouw van een nieuwe chipfabriek te ondersteunen. Het volgt op eerdere berichtgeving door de Japan Times dat Rapidus, een bedrijf dat pas in 2022 werd opgericht, omgerekend 2 miljard euro heeft opgehaald om invulling te geven aan de Japanse ambitie zelfvoorzienend te worden in de meest geavanceerde microchips. Als locatie is gekozen voor Hokkaido, het meest noordelijke eiland van Japan. Als de productie daar in 2025 van start gaat is Japan het vijfde land ter wereld waar ASML ’s EUV-machines worden gebruikt, na de Verenigde Staten, Taiwan, Zuid-Korea en Ierland. Er wordt meteen gemikt op chips van 2 nanometer (nm), die op dit moment niemand nog maakt.

ASML groeit in Japan

ASML is al actief in Japan voor ondersteuning van de nieuwe fabriek die TSMC bouwt op Fukuoka, het meest zuidelijke eiland. Dat betreft alleen geen EUV. Door de uitbreiding van Rapidus wil ASML het personeelsbestand in Japan met 40% laten groeien van 400 mensen nu naar 560 in 2028.

TSMC en Samsung strijden om Apple

In de “Champions League” van de chipsector strijden TSMC uit Taiwan en Samsung uit Zuid-Korea om het prestigieuze contract van Apple dat vooralsnog de enige afnemer is van de meest geavanceerde 3nm chips. TSMC levert de chips, die $20.000 per stuk kosten, een jaar lang exclusief, waarbij het zelf opdraait voor de productiekosten van de wafers die niet aan de afgesproken kwaliteitseisen voldoen. Dat kan een flinke kostenpost opleveren als de Taiwanese marktleider de yield van 70% niet omhoog krijgt. Samsung zit op het vinkentouw. In Japan maakt menigeen zich zorgen of Rapidus in 2025 wel de concurrentie met deze twee giganten aan zal kunnen. Met een investering van meer dan $30 miljard staat er veel op spel.

Intel start EUV-productie in Europa

Ondertussen zit de gevallen leider Intel ook niet stil. Het Amerikaanse bedrijf verloor in 2020 het Apple-contract aan TSMC, maar krabbelt terug. CEO Pat Gelsinger heeft een zeer ambitieuze planning opgesteld om de koppositie te heroveren. Afgelopen week begon in Ierland de massaproductie met de EUV-machine aldaar, de eerste in Europa. Voor de fabriek in de Verenigde Staten krijgt Intel voor het einde van het jaar de allereerste high-NA EUV-machine (de nieuwste innovatie) van ASML geleverd. Zo te horen is dat nog een geduchte concurrent voor de startup in Japan.

ASML is de ‘pick-and-shovel play’

Door het wereldwijde geloof in de megatrends op het gebied van smartphones, elektrische auto’s, kunstmatige intelligence, online beveiliging en algehele digitalisering wil elk land of elke regio zelfvoorzienend zijn in de chipproductie. Naast de bovengenoemde landen staat ook China te trappelen om EUV-machines uit Veldhoven af te nemen, al wordt dat voorlopig tegengehouden door de politiek. Je kunt je afvragen of er op een gegeven moment geen overcapaciteit ontstaat.

Monopolist ASML ziet ondertussen de afzetmarkt groeien volgens het draaiboek dat voor het laatst werd geüpdatet in november 2022. Over de exportrestricties aan China zei Peter Wennink zich geen grote zorgen te maken: “Als China de EUV-machines niet mag kopen, verkopen we ze aan iemand anders. Er staat voor $300 miljard aan nieuwe fabrieken op de planning.” Dat maakt ASML voor beleggers tot een ideale ‘pick-and-shovel play’, naar de analogie van de Gold Rush van twee eeuwen geleden: als iedereen op zoek gaat naar goud verdient de enige leverancier van scheppen en pikhouwelen altijd.

Afbeelding 1. Landen/regio’s die streven naar zelfvoorziening op het gebied van chips.